STRONA GŁÓWNA
WIZUALNE NIEWIDZIALNE. SZTUKI WIZUALNE W POLSCE.
STAN, ROLA I ZNACZENIE

ksiazka_index

„Zawód artysty plastyka ze względu na niepewność związanej z nim kariery i ryzyko straconych lat, (…) nie jest zdaniem plastyków ceniony przez opinię publiczną”.

Te słowa, wypowiedziane w 1964 roku, pochodzą ze wstępu do książki „Artyści-plastycy. Zawód i środowisko” Aleksandra Wallisa, która była efektem całościowego badania obszaru sztuk wizualnych w Polsce i częścią badań nad współczesną polską inteligencją. Paradoksalny wydał się nam fakt, że przez ponad 50 lat nikt nie podjął się zadania kontynuacji badań Wallisa. Nie mamy oczywiście ambicji, by porównywać nasz projekt z tym przedsięwzięciem, ale liczymy na to, iż przeprowadzone przez nas badania pozwolą zaktualizować wiedzę o świecie sztuk wizualnych i ich społecznym odbiorze, spojrzeć na nie z szerokiej i ugruntowanej empirycznie perspektywy. Taki jest cel projektu Wizualne Niewidzialne.

W trakcie prowadzonych przez nas analiz przyglądaliśmy się sztukom wizualnym w Polsce z trzech perspektyw:
• po pierwsze — z tej będącej udziałem odbiorców sztuki (a często raczej potencjalnych odbiorców), czyli osób niezajmujących się profesjonalnie sztuką;
• po drugie — z tej reprezentowanej przez ogólnopolską prasę niespecjalistyczną;
• po trzecie — z tej praktykowanej przez artystki i artystów oraz inne osoby działające w obrębie świata sztuki (kuratorki i kuratorzy, krytyczki i krytycy, decydentki i decydenci odpowiedzialni za politykę kulturową, osoby prowadzące instytucje artystyczne lub w nich pracujące).

Wśród najważniejszych pytań, jakie sobie postawiliśmy i na które znaleźliśmy choć częściową odpowiedź, znalazły się następujące:
• czym jest sztuka i sztuki wizualne? Jak określa się jej/ich granice, istotę, sens?
• w jakim zakresie sztuka przenika do ogólnopolskiej prasy, w jakim zaś do życia codziennego – na ile jest obecna w naszych praktykach i domach? Jaką sztukę lubimy, a jakiej niekoniecznie?
• jakie są rola i funkcje sztuki w świadomości Polek i Polaków, jakie zaś – w świadomości osób kończących uczelnie artystyczne i związanych ze sztukami wizualnymi? Gdzie powinno się ją, ich zdaniem, pokazywać i jak powinno się ją finansować?
• co to znaczy być artyst(k)ą? Jakie są wyobrażenia na temat artystek i artystów? w jaki sposób zostaje się artyst(k)ą? Jaka jest sytuacja zawodowa absolwentek i absolwentów ASP, w jaki sposób zarabiają na życie, gdzie i jak często wystawiają swoje prace oraz je sprzedają?
• jacy aktorzy tworzą świat sztuk wizualnych w Polsce i jakie hierarchie są w nim obecne? Jakie pokolenia i środowiska twórców? Kto i dlaczego jest w nim mniej, kto zaś bardziej dostrzegany – widzialny?
• jakie są potencjały, a jakie problemy i bolączki świata artystycznego, a zwłaszcza artystek i artystów?